Τρεις χώρες, δύο λίμνες, ένα μέλλον
Το Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών είναι η πρώτη διασυνοριακή προστατευόμενη περιοχή στη ΝΑ Ευρώπη. Ιδρύθηκε πριν 20 ακριβώς χρόνια, την 2 Φεβρουαρίου 2000 – Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων – με κοινή ιδρυτική διακήρυξη των τριών Πρωθυπουργών των χωρών που μοιράζονται τις λίμνες.
Η διασυνοριακή συνεργασία για το περιβάλλον είναι απαραίτητη για να αντιμετωπιστούν σημαντικές προκλήσεις στη διαχείριση υδάτων και την προστασία της βιοποικιλότητας. Η «πράσινη διπλωματία», που συνήθως είναι απλά μία θεωρητική προσέγγιση, εδώ έχει γίνει μία απτή πραγματικότητα από το Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών.
Η Μεγάλη και η Μικρή Πρέσπα και η γύρω τους λεκάνη απορροής αποτελούν παγκόσμια σημαντικό κέντρο βιοποικιλότητας (biodiversity hotspot). Εκατοντάδες είδη πουλιών, με γνωστότερα τα δύο είδη πελεκάνων που φωλιάζουν στον υγρότοπο, ενδημικά είδη ψαριών που δεν συναντάμε πουθενά αλλού, πλούσια χλωρίδα, και μία ποικιλία βιοτόπων και οικοσυστημάτων από την στάθμη των λιμνών μέχρι τις αλπικές κορφές στα 2.200-2.600μ., συνθέτουν ένα μωσαϊκό βιοποικιλότητας. Όλα αυτά μαζί με σημαντικά μνημεία και παραδοσιακούς οικισμούς, που δείχνουν ότι η σχέση του άνθρωπου με την φύση μπορεί να είναι αρμονική και όχι ανταγωνιστική. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η περιοχή των Πρεσπών βρίσκεται κάτω από διάφορα καθεστώτα προστασίας: τρεις περιοχές Ραμσάρ (Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας), τέσσερα Εθνικά Πάρκα, και ένα Διασυνοριακό Πάρκο που τα πλαισιώνει.
Ένα τέτοιο επίτευγμα δεν έγινε από την μία μέρα στην άλλη. Την ιδρυτική διακήρυξη του Πάρκου Πρεσπών το 2000, ακολούθησε η υπογραφή της «Συμφωνίας του Πάρκου Πρεσπών» το 2010 από τους Υπουργούς Περιβάλλοντος των τριών χωρών Ελλάδας, Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας που μοιράζονται τις Πρέσπες. Στα επόμενα χρόνια έγινε η κύρωση της Συμφωνίας από τα κοινοβούλια των χωρών και σήμερα έχει ξεκινήσει πλέον η εφαρμογή της.
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να σημειωθούν οι προσπάθειες πολλών φορέων που εργάστηκαν όλα αυτά τα χρόνια. Από την πολιτική ηγεσία και τις αρμόδιες αρχές (Υπηρεσίες Περιβάλλοντος, Υδάτων, Δασών και άλλες), μέχρι τα Εθνικά Πάρκα, τους τοπικούς Δήμους, και οπωσδήποτε τους απλούς πολίτες και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις – αλλά κυρίως χάρη στις άοκνες προσπάθειες της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών η οποία με έδρα τον Άγιο Γερμανό Πρεσπών έχει στηρίξει ουσιαστικά από την αρχή το δύσκολο εγχείρημα του Διασυνοριακού Πάρκου.
Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης που είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών, είχε την ευκαιρία και την τιμή να παρακολουθεί την εικοσαετή δουλειά από κοντά, και χαιρετίζει τις προσπάθειες όλων που οδήγησαν στο Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών.
