Στο πλαίσιο της ημερίδας “Climate Challenges” που διοργανώθηκε από την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) τη Δευτέρα, 25 Νοεμβρίου 2024, συζητήθηκαν οι σημερινές προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα πανελλαδικής έρευνας για τη βιωσιμότητα στον τουρισμό και τις περιβαλλοντικές ανησυχίες των Ελλήνων. Η έρευνα, που διενεργήθηκε σε συνεργασία με τη METRON ANALYSIS, αποκάλυψε την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των πολιτών για την κλιματική αλλαγή και τη βιωσιμότητα, ενώ παράλληλα ανέδειξε την επίδραση οικονομικών παραγόντων στις ταξιδιωτικές μας αποφάσεις.
Η έρευνα διεξήχθη από τις 13 έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2024 και βασίστηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 ατόμων, ηλικίας 17 έως 70 ετών, από όλη την Ελλάδα. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήματα σχετικά με τις περιβαλλοντικές τους αντιλήψεις, τα κριτήρια επιλογής καταλυμάτων και την προθυμία τους (ή όχι) να υποστηρίξουν βιώσιμες τουριστικές πρακτικές.
Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν ότι οι Έλληνες θεωρούν την κλιματική αλλαγή (17%), την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος (14%) και τα ακραία καιρικά φαινόμενα (15%) ως τα πιο σημαντικά παγκόσμια προβλήματα. Αυτή η ευαισθησία είναι εντονότερη στις γυναίκες και στους πιο νέους. Ωστόσο, όταν οι πολίτες εστιάζουν στα εθνικά ζητήματα που τους απασχολούν, η οικονομική πίεση υπερισχύει, με την ακρίβεια (56%) να παραμένει η κυριότερη ανησυχία, ιδιαίτερα για τις νέες ηλικίες, ενώ η τριάδα των περιβαλλοντικών προβλημάτων υποχωρεί σημαντικά στην ιεράρχηση.
Σε ότι αφορά τους παράγοντες που καθορίζουν την επιλογή καταλύματος, παρά την ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον, φαίνεται ότι προέχει ο οικονομικός παράγοντας και οι ανέσεις που προσφέρει το κατάλυμα. Η τιμή αποτελεί το σημαντικότερο κριτήριο για το 84% των ερωτηθέντων και ακολουθούν η καθαριότητα (44%) και οι κριτικές σε ταξιδιωτικές πλατφόρμες (37%). Η περιβαλλοντική ευαισθησία κατατάσσεται ως το λιγότερο σημαντικό κριτήριο επιλογής, καθώς μόλις το 6% την αναφέρει ως καθοριστικό παράγοντα. Αυτά τα ευρήματα αποτυπώνουν τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί πολίτες, οι οποίες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις τουριστικές τους επιλογές και περιορίζουν την σημασία που δίνουν στη βιωσιμότητα, ειδικά στις νεότερες ηλικίες και στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Η έρευνα υπογράμμισε επίσης τη σημασία συγκεκριμένων οικολογικών πιστοποιήσεων στον τουρισμό, όπως η Γαλάζια Σημαία και το Green Key. Η Γαλάζια Σημαία, γνωστή σε 7 στους 10 πολίτες, είναι σύμβολο υψηλών προτύπων για την καθαρότητα των υδάτων, οργάνωση και προστασία του περιβάλλοντος σε παραλίες, μαρίνες και τουριστικά σκάφη. Αντίστοιχα, το Green Key απονέμεται σε καταλύματα που εφαρμόζουν βιώσιμες πρακτικές και κερδίζει έδαφος ως το πιο αξιόπιστο κριτήριο επιλογής καταλύματος. Συνολικά, το 52% των ερωτηθέντων θεωρεί σημαντική την ύπαρξη οικολογικών πιστοποιήσεων κατά την επιλογή καταλύματος, ενώ το 38% δηλώνει πρόθυμο να διαθέσει περισσότερα χρήματα για καταλύματα με τέτοιες πιστοποιήσεις. Αυτή η προθυμία είναι ιδιαίτερα υψηλή στους νέους 17-24 ετών, οι οποίοι δείχνουν έντονη διάθεση να στηρίξουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα μέσω της επιλογής πιστοποιημένων καταλυμάτων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι περίπου το 32% όσων έχουν νοικιάσει καταλύματα τα τελευταία 3 χρόνια είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν έως και 10% επιπλέον για ένα κατάλυμα με οικολογικό σήμα, αντικατοπτρίζοντας την αυξανόμενη προθυμία για υποστήριξη βιώσιμων επιλογών.
Παρά το χαμηλό ποσοστό επιλογής καταλύματος με βάση τα περιβαλλοντικά κριτήρια, οι περισσότεροι συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν ότι εφαρμόζουν βιώσιμες πρακτικές κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, κυρίως οι γυναίκες. Το 93% αναφέρει ότι εξοικονομεί ενέργεια απενεργοποιώντας ηλεκτρικές συσκευές όταν δεν τις χρησιμοποιεί, ενώ το 92% ανακυκλώνει όπου αυτό είναι δυνατόν. Επιπλέον, το 83% επαναχρησιμοποιεί είδη ατομικής υγιεινής, όπως οι πετσέτες, το 61% προτιμά επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία νερού αντί για πλαστικά μπουκάλια και το 57% επιλέγει τοπικά και βιολογικά προϊόντα. Όσοι ανησυχούν έντονα για την κλιματική αλλαγή είναι περισσότερο πιθανό να εφαρμόζουν τέτοιες πρακτικές, γεγονός που υποδηλώνει έναν ενσυνείδητο, ατομικό τρόπο συμμετοχής στη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
Η φετινή έρευνα ανέδειξε επίσης τις διαφορετικές πηγές ενημέρωσης που προτιμούν οι πολίτες για τις βιώσιμες πρακτικές. Το διαδίκτυο είναι η κυριότερη πηγή ενημέρωσης για το 88% των ερωτηθέντων, με τις νεότερες ηλικίες να χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο τα social media και τις ταξιδιωτικές πλατφόρμες. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία των ψηφιακών καναλιών στην ενημέρωση και την προώθηση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης.
Συνολικά, η έρευνα της METRON ANALYSIS και της ΕΕΠΦ υπογράμμισε τη διττή στάση των Ελλήνων, καθώς παρότι τα οικονομικά κριτήρια επηρεάζουν τις επιλογές τους, δείχνουν αυξημένη ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον και τις βιώσιμες πρακτικές. Η αναγνώριση των οικολογικών σημάτων, η ζήτηση για περισσότερη ενημέρωση και η προθυμία των νέων για υποστήριξη καταλυμάτων με περιβαλλοντική πιστοποίηση υποδηλώνουν τις προοπτικές για ανάπτυξη μιας περισσότερο περιβαλλοντικά υπεύθυνης τουριστικής κουλτούρας στην Ελλάδα.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την ημερίδα “Climate Challenges” στο κανάλι YouTube της ΕΕΠΦ και να δείτε αναλυτικά τα αποτελέσματα της έρευνας εδώ.
*Η ημερίδα υλοποιήθηκε με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση και του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη.
_________________________________________
Λίγα λόγια για την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης:
Η ΕΕΠΦ είναι η πρώτη περιβαλλοντική ΜKO εθνικής εμβέλειας, ενεργή αδιάλειπτα από το 1951. Έχει ως αποστολή της να προστατεύει την ελληνική φύση και να ευαισθητοποιεί τους Έλληνες και αυτούς που αγαπούν την Ελλάδα για τη φυσική κληρονομιά της χώρας μας. Σήμερα δραστηριοποιείται σε πέντε τομείς: παρεμβατική προστασία, εθνικά και διακρατικά προγράμματα και έργα προστασίας της βιοποικιλότητας, περιβαλλοντική εκπαίδευση, αειφορική διαχείριση στον τομέα του τουρισμού και ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού.
Εκπροσωπεί στην Ελλάδα το διεθνές Ίδρυμα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Foundation for Environmental Education-FEE) και είναι ο εθνικός χειριστής όλων των προγραμμάτων του. Τρία από αυτά προωθούν την περιβαλλοντική εκπαίδευση και την εκπαίδευση για την αειφορία σε σχολικές μονάδες όλων των βαθμίδων και υλοποιούνται με τη μορφή δικτύων, εγκεκριμένων από το ΥΠΑΙΘ: «Οικολογικά Σχολεία», «Νέοι Δημοσιογράφοι για το Περιβάλλον» και «Μαθαίνω για τα Δάση». Τα άλλα δύο αφορούν τον τουριστικό τομέα: η «Γαλάζια Σημαία» για την αειφορική διαχείριση οργανωμένων ακτών, μαρινών και τουριστικών σκαφών και το «Green Key», για τη διαχείριση τουριστικών εγκαταστάσεων κάθε μορφής και μεγέθους.
