Σήμερα, 17η Ιουνίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας. Η υποβάθμιση και απώλεια εδαφών και υδατικών πόρων, σε άνυδρες – και όχι μόνο – περιοχές, είναι μία σοβαρή απειλή για τον πλανήτη, τη φύση και τον άνθρωπο.

Μία Παγκόσμια Ημέρα όμως δεν πρέπει μόνο να μας υπενθυμίζει, αλλά και να μας ενεργοποιεί.

Ένα ερευνητικό έργο, στο οποίο συμμετέχει η ΕΕΠΦ, το Monalisa Project (HORIZON-MISS-2023-SOIL) θέτει στο επίκεντρο ακριβώς αυτό – την προώθηση καινοτόμων λύσεων για την πρόληψη και την αντιστροφή της υποβάθμισης και ερημοποίησης εδαφών, ταυτόχρονα λαμβάνοντας υπόψη την κοινωνικοοικονομική και περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα. Η προσέγγιση που υιοθετεί βασίζεται τόσο σε διεπιστημονική όσο και σε τοπική παραδοσιακή γνώση. Έχει δράσεις σε έξι μεσογειακές περιοχές μελέτης σε Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Τυνησία και Παλαιστίνη.

Πριν λίγες μέρες, οι εταίροι του MONALISA επισκεφτήκαμε την περιοχή Los Pedroches της Ανδαλουσίας. Στη διημερίδα που διοργάνωσε το τοπικό Κέντρο Γεωργικής Κατάρτισης Gdr Los Pedroches και η CREAF (Κέντρο Οικολογικής Έρευνας και Δασικών Εφαρμογών, Βαρκελώνη) συζητήσαμε διεπιστημονικά τις 6 μελέτες περίπτωσης στις ξηρές περιοχές της Μεσογείου.

Ακόμα πιο ενδιαφέρον είχε η επίσκεψη πεδίου στις διάσημες dehesas! Πρόκειται για αγροδασικές εκμεταλλεύσεις της Νότιας Ισπανίας με αραιό δάσος δρυός και ελεύθερη βοσκή κτηνοτροφικών ζώων (μαύροι χοίροι, ταύροι κ.ά). Είναι ένα μοντέλο συνύπαρξης της κτηνοτροφίας με την άγρια ζωή που υπάρχει εδώ και αιώνες σε ξηρές περιοχές και ταυτόχρονα φιλοξενεί σπάνια βιοποικιλότητα και ορνιθοπανίδα.

Οι δράσεις επίδειξης περιελάμβαναν φυτεύσεις αριάς (Quercus rotundifolia) και άλλων ειδών βελανιδιάς, συστήματα άρδευσης σε άνυδρες συνθήκες, και δειγματοληψίες εδαφών.

Το σημαντικότερο όμως, κατέδειξαν πως σε ξηρές περιοχές που απειλούνται με ερημοποίηση, είναι τελικά δυνατή η βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων και η συνύπαρξη της ζωικής παραγωγής με την βιοποικιλότητα, του ανθρώπου με την φύση.