Με εξαιρετική επιτυχία και πλήθος συμμετεχόντων πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 2 Δεκεμβρίου, στο Ίδρυμα Βασίλη & Μαρίνας Θεοχαράκη, η ημερίδα «Climate Action 2025», που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ). Η εκδήλωση, η οποία έλαβε χώρα στον απόηχο της COP30, εστίασε σε τρεις κρίσιμους πυλώνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης: την Πράσινη Εκπαίδευση, την Αποκατάσταση της Φύσης και τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων.

Η ημερίδα άνοιξε με τη θεματική ενότητα «Η Πράσινη Εκπαίδευση στην Ελλάδα σήμερα: Πρωτοβουλίες, Προκλήσεις, Προοπτικές» και την παρουσίαση της πανελλαδικής έρευνας της ΕΕΠΦ, από την Prorata, για τις στάσεις, τις αντιλήψεις και τη συμπεριφορά των μαθητών Δημοτικού απέναντι στο περιβάλλον. Ο κ. Άγγελος Σεριάτος, Επιστημονικός Διευθυντής της Prorata, ανέλυσε τα ευρήματα της έρευνας.

Ενδεικτικά, το 80% των μαθητών και μαθητριών θεωρεί «πολύ σημαντική» την προστασία του περιβάλλοντος και το 95% πιστεύει ότι οι ατομικές τους πράξεις μπορούν να κάνουν τη διαφορά, δείχνοντας υψηλό βαθμό αισιοδοξίας και αίσθησης ευθύνης ενώ τα κορίτσια εμφανίζουν σταθερά υψηλότερα επίπεδα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Πολύ σημαντικό είναι το εύρημα πως η συμμετοχή στο πρόγραμμα «Οικολογικά Σχολεία» αυξάνει κατά 18% την αίσθηση της ατομικής αποτελεσματικότητας των παιδιών, σε σχέση με όσα δεν συμμετέχουν. Δείτε τα αποτελέσματα της έρευνας εδώ.

Ακολούθησε η κεντρική ομιλία του κ. Κωνσταντίνου Κορφιάτη, Καθηγητή Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ο οποίος ανέδειξε τους σχολικούς λαχανόκηπους ως εργαλείο αστικής βιωσιμότητας. Ο κ. Κορφιάτης τόνισε πως οι κήποι δεν είναι απλώς χώροι παραγωγής τροφής, αλλά πεδία όπου καλλιεργείται η συλλογικότητα, η δημοκρατική συνείδηση και η ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Προανήγγειλε μάλιστα τη δημιουργία παιδαγωγικού οδηγού για την αξιοποίηση των σχολικών κήπων σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας.

Στο πάνελ συζήτησης που ακολούθησε, η κ. Κωνσταντίνα Χατζημίχου, Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας, αναφέρθηκε στις επιτυχημένες δράσεις των Δικτύων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της ΕΕΠΦ στη Θεσσαλία, τονίζοντας πως «η πράσινη εκπαίδευση πρέπει να γίνει τρόπος ζωής». Ο κ. Λεωνίδας Μάντζος, Αναπληρωτής Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Αττικής, επεσήμανε την ανάγκη υποστήριξης των εκπαιδευτικών, θέσπισης κινήτρων όπως η μοριοδότηση, και ένταξης περιβαλλοντικών δεικτών στην αξιολόγηση των σχολικών μονάδων. Η κ. Γεωργία Λιαράκου, Καθηγήτρια Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία στο ΕΚΠΑ, υπογράμμισε το έλλειμμα στη σύνδεση της ακαδημαϊκής έρευνας με τη σχολική πράξη και την ανάγκη για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε περιβαλλοντικά θέματα.

Η ενότητα ολοκληρώθηκε συγκινητικά με μαθητές και μαθήτριες του Αρσάκειου Γυμνασίου Εκάλης, που μίλησαν για τις επιστολές που έστειλαν στους ηγέτες της COP30, ζητώντας ουσιαστικά μέτρα για το κλίμα.

Στη δεύτερη ενότητα με θέμα «Προστασία και Αποκατάσταση της Φύσης: Δεσμεύσεις και Προοπτικές για την Ελλάδα», η συζήτηση επικεντρώθηκε στο θεσμικό πλαίσιο και τις προκλήσεις διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών. Ο κ. Βασίλης Παπαδόπουλος, Υπεύθυνος Νομικών Θεμάτων της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, ανέλυσε το νομικό πλαίσιο προστασίας του περιβάλλοντος με έμφαση στο δίκτυο Natura 2000, το οποίο καλύπτει το 30% της χερσαίας έκτασης της χώρας, τονίζοντας τη σημασία των Σχεδίων Διαχείρισης και των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών.

Στο πάνελ που ακολούθησε, αναδείχθηκαν κρίσιμα ζητήματα. Η κ. Σοφία Παυλάκη, Δικηγόρος παρ’ ΑΠ, M.Sc. Δασική και Περιβαλλοντική Πολιτική ΔΠΘ, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, άσκησε κριτική για τον τρόπο εφαρμογής της δασικής νομοθεσίας, σημειώνοντας πως οι επιτρεπόμενες επεμβάσεις στα δάση είναι πλέον τόσες πολλές που απειλούν την υπόστασή τους, ενώ καυτηρίασε την εμπλοκή του ΤΑΙΠΕΔ στη διαχείριση δασικών πόρων.

Ο κ. Δημήτρης Καραβέλλας, Γενικός Διευθυντής του WWF Ελλάς, αναφέρθηκε στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές και ήταν κατηγορηματικός ως προς τη συμβατότητα εξορύξεων και προστασίας: «Εξόρυξη υδρογονανθράκων και θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή δεν πάνε μαζί». Τόνισε πως, παρότι η Ελλάδα δεσμεύεται για προστασία του 30% των θαλασσών, η ουσιαστική διαχείριση απουσιάζει από τις περισσότερες περιοχές. Η κ. Αντιγόνη Βουδούρη, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Αειφόρου Ανάπτυξης και Κλιματικής Αλλαγής, του ΟΦΥΠΕΚΑ, παρουσίασε το ρόλο του Οργανισμού στο συντονισμό των Μονάδων Διαχείρισης και αναφέρθηκε σε εργαλεία όπως ο «Κόκκινος Κατάλογος» και η εθνική βάση δεδομένων βιοποικιλότητας.

Ο κ. Παναγιώτης Δημόπουλος, Καθηγητής Βοτανικής και Οικολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, επεσήμανε το χάσμα μεταξύ επιστημονικής γνώσης και πολιτικών αποφάσεων στα θέματα αποκατάστασης, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «ενώ προωθείται η άρση φραγμών σε ποτάμια, ταυτόχρονα σχεδιάζονται νέα υδροηλεκτρικά».

Μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος, η κ. Φοίβη Κουντούρη, Καθηγήτρια και Διευθύντρια του Ερευνητικού Εργαστηρίου Έρευνας για την Κοινωνικο-Οικονομική και Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα (ReSEES) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ανέλυσε την ανάγκη ολιστικής εφαρμογής των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) μέσω επιστημονικών μοντέλων και διεπιστημονικών συνεργειών. Δείτε το βίντεο εδώ.

Η τρίτη ενότητα με θέμα το «Zero Food Waste: Από την παραγωγή στη διάθεση και την κατανάλωση» εστίασε σε ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα της εποχής, τη σπατάλη τροφίμων. Τα στοιχεία δείχνουν πως το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων καταλήγει στα σκουπίδια, συμβάλλοντας στο 8-10% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η κ. Lee Wray-Davies, Διευθύντρια Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Foundation for Environmental Education (FEE), παρουσίασε την καμπάνια «Global Action Days» και άλλες πρωτοβουλίες του FEE για το 2026, οι οποίες θα εστιάσουν στη διατροφική ασφάλεια και την εκπαίδευση για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, καλώντας σχολεία και πολίτες να συμμετάσχουν.

Στο πάνελ συζήτησης που ακολούθησε, η κ. Κάτια Λαζαρίδη, Καθηγήτρια του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, τόνισε ότι η σπατάλη είναι ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα που απαιτεί μετρήσεις, καθώς, όπως ανέφερε, «ό,τι δεν μετράμε, δεν το βλέπουμε», υπογραμμίζοντας παράλληλα τη σημασία των ημερομηνιών λήξης. Η κ. Μαριγιάννα Χαλκιαδάκη, Sustainability Manager του Metaxa Hospitality Group, παρουσίασε το πρωτοποριακό παράδειγμα του ομίλου, ο οποίος εφαρμόζει αναγεννητική γεωργία στο Οροπέδιο Λασιθίου, συνδέοντας την παραγωγή απευθείας με την κατανάλωση στα ξενοδοχεία, εκπαιδεύοντας ταυτόχρονα την τοπική κοινωνία. Η κ. Παυλίνα Πρωταίου, ιδρύτρια του Beyond CSR, εστίασε στις προκλήσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων εστίασης, υπογραμμίζοντας την έλλειψη δεδομένων και την ανάγκη υιοθέτησης δεικτών ESG για τη μείωση της σπατάλης.

Στην παρέμβασή του ο Πρόεδρος της ΕΕΠΦ και του FEE, κ. Νίκος Πέτρου, τόνισε ότι η εκπαίδευση αποτελεί βασική στρατηγική για το FEE και για τις δράσεις της ΕΕΠΦ για την επόμενη χρονιά, με ειδική εστίαση στη μείωση της σπατάλης τροφίμων (food waste). Επεσήμανε ότι η ΕΕΠΦ εργάζεται ήδη προς αυτή την κατεύθυνση στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης, μέσα από το πρόγραμμα «Green Key» (Οικολογικό Σήμα Ποιότητας για τουριστικές μονάδες) και ανακοίνωσε την έκδοση του νέου βιβλίου της ΕΕΠΦ με τίτλο «20 chefs προτείνουν συνταγές και μυστικά για βιώσιμη διατροφή και zero food waste», στο οποίο συμμετέχουν 20 κορυφαίοι Έλληνες σεφ και προτείνουν συνταγές μηδενικής σπατάλης (zero food waste), ως ένα πρακτικό εργαλείο ευαισθητοποίησης και δράσης.

Η ημερίδα επιβεβαίωσε ότι η μάχη για το κλίμα απαιτεί συνέργειες, επιστημονική τεκμηρίωση και, κυρίως, αλλαγή κουλτούρας από την εκπαίδευση μέχρι τις καθημερινές πρακτικές παραγωγής και κατανάλωσης.

Τις συζητήσεις συντόνισαν δημοσιογράφοι με πολυετή εμπειρία στην κάλυψη περιβαλλοντικών θεμάτων: η Δήμητρα Τριανταφύλλου (in.gr), η Καλλιρόη Πεπονή (CNN Greece) και η Βασιλική Γραμματικογιάννη (Athens Voice, ΕΦ.ΣΥΝ).

Ο κύκλος ομιλιών ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ LAB υποστηρίζεται από το Bodossaki Lectures on Demand – BLOD, την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη διαλέξεων του Ιδρύματος Μποδοσάκη και μπορείτε να τις παρακολουθήσετε στο blod.gr/categories/periballon/.