Αναδάσωση
(Afforestation)
Η δημιουργία νέων δασών σε περιοχές στις οποίες δεν υπήρχαν δάση, ή υπήρχαν και καταστράφηκαν.
Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
(Climate adaptation)
Οι μεταβολές ή / και τροποποιήσεις φυσικών ή ανθρωπογενών συστημάτων ως απόκριση σε υφιστάμενα ή αναμενόμενα κλιματικά ερεθίσματα ή τις επιπτώσεις τους, που μετριάζουν τις βλάβες ή εκμεταλλεύονται ευεργετικές ευκαιρίες.
Ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων θερμοκηπίου
(Anthropogenic greenhouse gas emissions)
Τα ατμοσφαιρικά αέρια που προκύπτουν από ανθρώπινες δραστηριότητες και ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή. Τα κύρια αέρια θερμοκηπίου (ΑΘ) είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το μεθάνιο (CH4), το υποξείδιο του αζώτου (N20) και οι υδρατμοί. Λιγότερο διαδεδομένα, αλλά πολύ ισχυρά αέρια θερμοκηπίου είναι οι υδροφθοράνθρακες (HFC), οι υπερφθοράνθρακες (PFCs), οι χλωροφθοράνθρακες (CFCs) και το εξαφθοριούχο θείο (SF6).
Συμμαχία Μικρών Νησιωτικών Κρατών.
(Alliance Of Small Island States – AOSIS)
Ένας συνασπισμός χωρών με πολύ χαμηλό υψόμετρο και νησιωτικών χωρών. Αυτά τα έθνη είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας και έχουν κοινές θέσεις για την κλιματική αλλαγή. Τα 43 μέλη και παρατηρητές είναι Αμερικανική Σαμόα, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Μπαχάμες, Μπαρμπάντος, Μπελίζ, Πράσινο Ακρωτήριο, Κομόρες, Νήσοι Κουκ, Κούβα, Δομινίκα, Δομινικανή Δημοκρατία, Ομόσπονδες Πολιτείες της Μικρονησίας, Φίτζι, Γρενάδα, Γκουάμ, Γουινέα-Μπισάου, Γουιάνα , Αϊτή, Τζαμάικα, Κιριμπάτι, Μαλδίβες, Νησιά Μάρσαλ, Μαυρίκιος, Ναουρού, Ολλανδικές Αντίλλες, Νιούε, Παλάου, Παπούα Νέα Γουινέα, Σαμόα, Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, Σεϋχέλλες, Σιγκαπούρη, Νησιά Σολομώντος, Σεντ Κιτς και Νέβις, Αγία Λουκία , Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Σουρινάμ, Ανατολικό Τιμόρ, Τόνγκα, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Τουβαλού, Αμερικανικές Παρθένες Νήσοι και Βανουάτου.
Καύσιμα Βιομάζας ή βιοκαύσιμα
(Biomass fuels or biofuels)
Καύσιμο που παράγεται από ξηρή οργανική ύλη ή από εύφλεκτα έλαια φυτικής προέλευσης. Αυτά τα καύσιμα θεωρούνται ανανεώσιμα, εάν και εφόσον η φυτική ύλη από την οποία παράγονται, διατηρείται ή επαναφυτεύεται. Παραδείγματα είναι, τα καυσόξυλα, η αλκοόλη που προέρχεται από ζύμωση σακχάρων και έλαια που εξάγονται από τη σόγια. Η χρήση των βιοκαυσίμων αντί των ορυκτών καυσίμων, μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, διότι τα φυτά από τα οποία προέρχονται τα βιοκαύσιμα, δεσμεύουν επίσης διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Αγορά Άνθρακα (προσέγγιση cap and trade)
Carbon market (cap and trade approach)
Ένας γνωστός (αλλά και παραπλανητικός) όρος για το σύστημα Εμπορίας Ρύπων, μέσω του οποίου, οι χώρες πωλούν και αγοράζουν μονάδες (δικαιώματα) εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στην προσπάθεια να επιτύχουν τους εθνικούς τους στόχους σχετικά με τις εκπομπές ΑΘ, είτε σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Κιότο, είτε με βάση άλλες συμφωνίες, όπως αυτή των κρατών μελών της ΕΕ. Ο όρος οφείλεται στο γεγονός ότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι το κυριότερο αέριο του θερμοκηπίου, και χρησιμοποιείται για τη μέτρηση των άλλων αερίων με μονάδες που ονομάζονται “ισοδύναμα του διοξειδίου του άνθρακα”.
CO2
Carbon dioxide. Διοξείδιο του άνθρακα
Αποτύπωμα άνθρακα
(Carbon footprint)
Το αποτύπωμα άνθρακα είναι οι συνολικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που προκαλούνται από ένα άτομο, μια εκδήλωση ή υπηρεσία, έναν οργανισμό, τόπο ή προϊόν, εκφραζόμενη ως ισοδύναμο διοξειδίου του άνθρακα (CO2e).
Ανθρακική Ουδετερότητα
(Carbon neutrality)
Ουδετερότητα ως προς τον άνθρακα υπάρχει όταν η ποσότητα CO2 που ελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα είναι ίδια με την ποσότητα CO2 που αφαιρείται από την ατμόσφαιρα. Οι συνολικές εκπομπές είναι μηδενικές.
Αρνητικό άνθρακα
(Carbon negative)
Αυτό συμβαίνει εάν η ποσότητα των εκπομπών CO2 που αφαιρείται από την ατμόσφαιρα είναι μεγαλύτερη από την ποσότητα των εκπομπών CO2 που εκπέμπεται.
Το αρνητικό ισοζύγιο του άνθρακα είναι ο μόνος δρόμος για το μέλλον. Τα «ασφαλή επίπεδα» CO₂ (350 ppm) ξεπεράστηκαν ήδη το 1987, επομένως αποτελεί τόσο ιστορική ευθύνη όσο και κατεπείγουσα ανάγκη να απομακρύνουμε άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Δέσμευση άνθρακα
(Carbon sequestration)
Η διαδικασία της απομάκρυνσης άνθρακα από την ατμόσφαιρα με τη μορφή διοξειδίου του άνθρακα και της απόθεσής του σε μια φυσική δεξαμενή.
Αποθήκη ή καταβόθρα άνθρακα
(Carbon sink)
Οποιαδήποτε διαδικασία, δραστηριότητα ή μηχανισμός που αφαιρεί ένα αέριο θερμοκηπίου, ή έναν πρόδρομο αερίου του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα. Φυσικά συστήματα που έχουν την ικανότητα να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα είναι, τα δάση, οι ωκεανοί, τα λιβάδια Ποσειδωνίας κ.α.
Φόρος άνθρακα
(Carbon tax)
Φόρος στα ορυκτά καύσιμα, με σκοπό τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Κλιματική αλλαγή
(Climate change)
Μακροπρόθεσμες αλλαγές στις θερμοκρασίες και τα καιρικά χαρακτηριστικά. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι φυσικές, όπως αυτές που προκαλούνται από διακυμάνσεις στον ηλιακό κύκλο, ή να έχουν ανθρωπογενείς αιτίες, όπως η εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου από την καύση ορυκτών καυσίμων.
Κλιματική κρίση
(Climate crisis)
Μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την απειλή εξαιρετικά επικίνδυνων, μη αναστρέψιμων αλλαγών στο παγκόσμιο κλίμα.
Κλιματική δικαιοσύνη
(Climate justice)
Ένας όρος που χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη ως ηθικού και πολιτικού ζητήματος, και όχι ως θέματος καθαρά περιβαλλοντικής ή φυσικής μορφής. Αυτό γίνεται με τον συσχετισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής με τις έννοιες της δικαιοσύνης, ιδιαίτερα της περιβαλλοντικής και της κοινωνικής δικαιοσύνης, και εξετάζοντας ζητήματα όπως η ισότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και τα συλλογικά δικαιώματα και τις ιστορικές ευθύνες για την κλιματική μεταβολή.
Κλιματικοί πρόσφυγες
(Climate refugees)
Άνθρωποι που πρέπει να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τις κοινότητές τους λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Κλιματική ανθεκτικότητα
(Climate resilience)
Η ικανότητα πρόβλεψης, προετοιμασίας ή/και αντίδρασης σε επικίνδυνα γεγονότα, τάσεις ή διαταραχές που σχετίζονται με το κλίμα.
Κλιματικός κίνδυνος
(Climate risk)
Η δυνατότητα της κλιματικής αλλαγής να δημιουργήσει δυσμενείς συνέπειες για τα ανθρώπινα ή οικολογικά συστήματα.
Συνασπισμός χωρών με Τροπικά Δάση Βροχής
(Coalition for Rainforest Nations)
Ένας συνασπισμός κυρίως αναπτυσσόμενων χωρών που διαθέτουν τροπικά δάση βροχής, που αντιμετωπίζει ειδικότερα τα θέματα που αφορούν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των τροπικών δασών. Η συμμετοχή σε αυτό τον Συνασπισμό δεν συνεπάγεται ότι οι χώρες υιοθετούν συγκεκριμένες εθνικές πολιτικές ή ότι διαπραγματεύονται θέσεις μέσα σε ένα κοινό διεθνές πλαίσιο. Τον Σεπτέμβριο του 2011, ο Συνασπισμός απαρτιζόταν από: Αργεντινή, Μπαγκλαντές, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Χιλή, Δημοκρατία του Κονγκό, Κόστα Ρίκα, Ακτή Ελεφαντοστού, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Δομινίκα, Δομινικανή Δημοκρατία, Εκουαδόρ, Ισημερινή Γουινέα, Ελ Σαλβαδόρ, Φίτζι, Γκαμπόν, Γκάνα, Γουατεμάλα, Γουιάνα, Ονδούρα, Ινδονησία, Τζαμάικα, Κένυα, Λεσότο, Λιβερία, Μαδαγασκάρη, Μαλαισία, Νικαράγουα, Νιγηρία, Πακιστάν, Παναμά, Παπούα Νέα Γουινέα, Παραγουάη, Σαμόα, Σιέρα Λεόνε, Νησιά του Σολομώντα, Σουρινάμ, Ταϊλάνδη, Ουρουγουάη, Ουγκάντα, Βανουάτου, και Βιετνάμ. Οι χώρες συμμετέχουν εθελοντικά, κυρίως μέσω κοινών διαπραγματευτικών θέσεων, εργαστηρίων και προγραμμάτων συνεργασίας.
Διαφεύγουσες εκπομπές καυσίμων
(Fugitive fuel emissions)
Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ως υποπροϊόντα ή απόβλητα ή απώλειες κατά τη διαδικασία παραγωγής, αποθήκευσης ή μεταφοράς καυσίμου, όπως το μεθάνιο που εκπέμπεται κατά τις γεωτρήσεις και τη διύλιση πετρελαίου και φυσικού αερίου, ή η διαρροή φυσικού αερίου από αγωγούς.
Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή
(Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC)
Επιτροπή που ιδρύθηκε το 1988 από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό και το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον του ΟΗΕ.Ερευνά την παγκόσμια επιστημονική και τεχνική βιβλιογραφία και δημοσιεύει εκθέσεις αξιολόγησης που αναγνωρίζονται ευρέως ως οι πιο αξιόπιστες υπάρχουσες πηγές πληροφοριών για την κλιματική αλλαγή. Η IPCC εργάζεται επίσης σε μεθοδολογίες και ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα αιτήματα των διαφόρων σωμάτων της Σύμβασης – Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Η IPCC είναι ανεξάρτητη από τη Σύμβαση. Η τελευταία (6η) έκθεση αξιολόγησης δημοσιεύθηκε το 2022.
Γεωμηχανική
(Geoengineering)
Ένα σύνολο αναδυόμενων τεχνολογιών που εικάζεται ότι θα μπορούσαν να χειραγωγήσουν το περιβάλλον σε πλανητική κλίμακα και να αντισταθμίσουν εν μέρει ορισμένες από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Παραδείγματα περιλαμβάνουν την εγκατάσταση κατόπτρων στο διάστημα για την αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας, την έγχυση αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα, τον ψεκασμό αλμυρού νερού στην ατμόσφαιρα ώστε να γίνουν τα σύννεφα πιο ανακλαστικά ή την άντληση νερού πλούσιου σε θρεπτικά συστατικά από βαθιά νερά για να τροφοδοτήσουν ανθίσεις φυκιών που απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα. Οι τεχνολογίες αυτές είναι εξαιρετικά δύσκολο να εφαρμοσθούν στην κλίμακα, χωρική και χρονική, που απαιτείται και ενδέχεται να μεταβάλλουν τα κλιματικά συστήματα με απρόβλεπτους και σίγουρα μη ελεγχόμενους τρόπους.
Φαινόμενο του θερμοκηπίου
(Greenhouse effect)
Φυσικό φαινόμενο που οφείλεται στην απορρόφηση μέρους της υπέρυθρης ακτινοβολίας που εκπέμπεται από τη Γη από ορισμένα αέρια της ατμόσφαιρας (αέρια του θερμοκηπίου) με αποτέλεσμα την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη.
Το Πρωτόκολλο του Κιότο
(Kyoto Protocol)
Μια αυτοτελής διεθνής συμφωνία, η οποία απαιτεί επικύρωση από τις εθνικές κυβερνήσεις και συνδέεται με τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Το Πρωτόκολλο του Κιότο, μεταξύ άλλων, θέτει δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από πλευράς αναπτυγμένων χωρών.
Λιγότερο Αναπτυγμένες Χώρες
(Least Developed Countries – LDCs)
Οι πτωχότερες χώρες του κόσμου. Τα κριτήρια που εξετάζονται από το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών (ECOSOC) ώστε να χαρακτηριστεί μια χώρα ως Λιγότερο Ανεπτυγμένη, περιλαμβάνουν το χαμηλό εισόδημα, την ανεπάρκεια ανθρώπινων πόρων και την οικονομική τρωτότητα των κατοίκων. Επί του παρόντος, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών χαρακτηρίζει 48 χώρες του κόσμου ως Λιγότερο Ανεπτυγμένες.
Απώλεια και ζημιές
(Loss and damage)
Κατά τη Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP 16) που έγινε στο Κανκούν το 2010, οι κυβερνήσεις καθιέρωσαν ένα πρόγραμμα εργασίας, το Πλαίσιο Προσαρμογής του Κανκούν (Cancun Adaptation Framework) ώστε να εξετάσουν διάφορους τρόπους αντιμετώπισης των απωλειών και ζημιών που προκαλεί η κλιματική αλλαγή στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες είναι ιδιαιτέρως ευάλωτες στις επιπτώσεις της. Παρά τις απαιτήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών η έννοια των απωλειών και ζημιών εντάχθηκε επίσημα στα θέματα προς αντιμετώπιση μόλις το 2022 στην COP 27.
Μετριασμός
(Mitigation)
Κάθε ανθρώπινη παρέμβαση για τον περιορισμό των πηγών παραγωγής ή την αύξηση της απορρόφησης και των αποθηκών αερίων του θερμοκηπίου. Παραδείγματα περιλαμβάνουν πιο αποτελεσματική χρήση ορυκτών καυσίμων στη βιομηχανία ή την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη μετάβαση σε ηλιακή ενέργεια ή αιολική ενέργεια, τη βελτίωση της μόνωσης των κτιρίων και την επέκταση των δασών και άλλων αποθηκών για την απομάκρυνση μεγαλύτερων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Χρήση γης, αλλαγή χρήσης γης και δασοκομία
(Land use, land–use change, and forestry – LULUCF)
Πλαίσιο για την καταγραφή των εκπομπών αλλά και απομάκρυνσης αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα, όπως αυτές προκύπτουν από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες χρήσης γης, των αλλαγών χρήσεων γης και τις δασοκομικές δραστηριότητες.
Διαρροή
(Leakage)
Tο τμήμα των περικοπών στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από ανεπτυγμένες χώρες που προσπαθούν να τηρήσουν υποχρεωτικά όρια βάσει του Πρωτοκόλλου του Κιότο – που μπορεί να εμφανιστεί ξανά σε άλλες χώρες που δεν δεσμεύονται από τέτοια όρια. Για παράδειγμα, οι πολυεθνικές εταιρείες μπορεί να μετατοπίσουν εργοστάσια από ανεπτυγμένες σε αναπτυσσόμενες χώρες για να αποφύγουν τους περιορισμούς στις εκπομπές τους.
Εθνικά κατάλληλες δράσεις περιορισμού
(Nationally Αppropriate Μitigation Αctions –NAMAs)
Στην COP 16 στο Κανκούν το 2010, οι κυβερνήσεις αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα μητρώο για την καταγραφή των κατάλληλων εθνικών δράσεων μετριασμού που αναζητούν διεθνή υποστήριξη, για να διευκολύνουν στο συγκερασμό χρηματοδότησης, τεχνολογίας και ανάπτυξης ικανοτήτων με αυτές τις ενέργειες.
Ρόλος των ΜΚΟ
(NGOs role)
Πολλές ΜΚΟ συμμετέχουν στις συνομιλίες για το κλίμα ως παρατηρητές. Για να είναι διαπιστευμένες να παρακολουθούν συνεδριάσεις βάσει της UNFCCC, οι ΜΚΟ πρέπει να είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Επιλογές «μονόδρομος»
(No-regrets options)
Τεχνολογία για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της οποίας τα επιπλέον οφέλη (από άποψη απόδοσης ή μειωμένου ενεργειακού κόστους) είναι τόσο εκτεταμένα που η επένδυση αξίζει τον κόπο και μόνο για αυτά. Για παράδειγμα, οι αεριοστρόβιλοι συνδυασμένου κύκλου – στους οποίους η θερμότητα από το καύσιμο που καίγεται οδηγεί τους ατμοστρόβιλους ενώ η θερμική διαστολή των καυσαερίων οδηγεί τους αεριοστρόβιλους — μπορεί να ενισχύσουν την απόδοση των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά 70%.
Όριο 1,5 βαθμού
(1.5 degree limit)
Το κεντρικό σημείο της Συμφωνίας του Παρισιού είναι ο μακροπρόθεσμος κλιματικός στόχος να διατηρηθεί η αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας σε «πολύ κάτω από τους 2 °C και ιδανικά στον 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα».
Η IPCC προβλέπει ότι η υπερθέρμανση κατά 1,5 βαθμό θα φέρει ακραίους καύσωνες, αύξηση της στάθμης των ωκεανών και την καταστροφή του 70 έως 90% των κοραλλιογενών υφάλων, ενώ ενδέχεται να οδηγήσει φυσικά συστήματα πέρα από τα όρια ανάκαμψης, με απρόβλεπτες, αλυσιδωτές μεταβολές. Το να επιτρέψουμε στον πλανήτη να θερμανθεί πέρα απ’ αυτό το όριο, έστω και παροδικά θα μπορούσε να είναι καταστροφικό για τη φύση και την ανθρωπότητα.
Μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα (Net zero)
Μηδενικές εκπομπές (net zero emissions)
Το μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα είναι σε γενικές γραμμές το ίδιο με την ανθρακική ουδετερότητα: εξακολουθούν να υπάρχουν εκπομπές, αλλά αντισταθμίζονται από την απομάκρυνση του ισόποσου αλλού. Το «καθαρό σύνολο» των εκπομπών είναι τότε μηδέν.
Η σύγχυση εδώ είναι ότι μερικές φορές το μηδενικό ισοζύγιο χρησιμοποιείται για όλα τα αέρια του θερμοκηπίου και μερικές φορές χρησιμοποιούνται μόνο για το CO₂. Οι τεχνολογίες παίζουν επίσης μεγάλο ρόλο. Εάν μια διεργασία παράγει CO₂, αλλά επίσης το προσλαμβάνει και το αποθηκεύει, μπορεί να έχει καθαρά μηδενικές εκπομπές. Ένα παράδειγμα αυτού θα ήταν ένας σταθμός ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα που είναι εξοπλισμένος με τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Μια τέτοια μονάδα θα μπορούσε ενδεχομένως να χαρακτηριστεί ως καθαρά μηδενικών εκπομπών.
Οι περισσότεροι εθνικοί και διεθνείς στόχοι για το κλίμα στοχεύουν σε μηδενικό ισοζύγιο έως το 2030 ή το 2050. Για να επιτευχθεί αυτό, οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν, αλλά η αντιστάθμιση και η δέσμευση των εκπομπών είναι επίσης απολύτως απαραίτητη.
Μηδενικές εκπομπές
(Zero emissions)
Οι εκπομπές είναι μηδενικές όταν δεν εκλύεται καθόλου CO₂. Με τις σημερινές, ωστόσο, δυνατότητες καμία τεχνολογία δεν έχει πραγματικά μηδενικές εκπομπές. Ακόμη και η πιο πράσινη τεχνολογία έχει τις λεγόμενες ενσωματωμένες εκπομπές. Πρόκειται για εκπομπές που δημιουργούνται στη δημιουργία της τεχνολογίας. Επομένως, ενδέχεται να υπάρχουν μηδενικές εκπομπές από τη χρήση.
Συμφωνία του Παρισιού
(Paris Agreement)
Μια νομικά δεσμευτική διεθνής συνθήκη για την κλιματική αλλαγή. Εγκρίθηκε από 196 Μέρη στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι (COP21) στις 12 Δεκεμβρίου 2015. Τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016. Ο πρωταρχικός στόχος της είναι να διατηρηθεί «η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας αρκετά κάτω από τους 2°C σε σχέση με τα προ-βιομηχανικά επίπεδα» και να συνεχιστούν οι προσπάθειες «να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,5 °C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα».
Μόνιμα παγωμένο έδαφος
(Permafrost)
Μόνιμα παγωμένο υπέδαφος στην αρκτική τούνδρα που αναμένεται να λιώσει με τις αυξανόμενες θερμοκρασίες και να απελευθερώσει τεράστιες ποσότητες μεθανίου που βρίσκονται παγιδευμένες στις παγωμένες δομές, κάτι που αναμένεται να επιταχύνει την κλιματική αλλαγή.
Πολιτικές και μέτρα
(Policies and measures – PAMs)
Μια συχνά χρησιμοποιούμενη φράση – μερικές φορές συντομευμένη ως PAMs – που αναφέρεται στα βήματα που έχουν λάβει ή πρόκειται να λάβουν οι χώρες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο πλαίσιο της UNFCCC και του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Το Πρωτόκολλο παραθέτει πιθανές πολιτικές και μέτρα που θα μπορούσαν να προσφέρουν ευκαιρίες για διακυβερνητική συνεργασία.
Πρωτόκολλο
(Protocol)
Μια διεθνής συμφωνία που συνδέεται με μια υφιστάμενη σύμβαση, αλλά ως χωριστή και πρόσθετη συμφωνία που πρέπει να υπογραφεί και να επικυρωθεί από τα μέρη της σχετικής σύμβασης. Τα πρωτόκολλα συνήθως ενισχύουν μια σύμβαση προσθέτοντας νέες, πιο λεπτομερείς δεσμεύσεις.
Ποσοτικοποιημένες δεσμεύσεις περιορισμού και μείωσης εκπομπών
Quantified Emissions Limitation and Reduction Commitments – QELROs)
Νομικά δεσμευτικοί στόχοι και χρονοδιαγράμματα βάσει του Πρωτοκόλλου του Κιότο για τον περιορισμό ή τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις ανεπτυγμένες χώρες.
REDD
(Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation)
Μείωση των εκπομπών από την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών. Ένα πρόγραμμα του ΟΗΕ που στοχεύει στη μείωση των εκπομπών από την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών.
Δεξαμενές
(Reservoirs)
Στοιχεία του κλιματικού συστήματος όπου αποθηκεύεται ένα αέριο θερμοκηπίου ή ένας πρόδρομος ενός αερίου θερμοκηπίου. Τα δέντρα είναι «δεξαμενές» για το διοξείδιο του άνθρακα.
Συμβάσεις του Ρίο
(Rio Conventions)
Τρεις περιβαλλοντικές συμβάσεις, δύο από τις οποίες εγκρίθηκαν στη «Σύσκεψη για τη Γη» το 1992 στο Ρίο ντε Τζανέιρο: η Σύμβαση – Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) και η Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα (CBD). Η τρίτη, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της ερημοποίησης (UNCCD), εγκρίθηκε το 1994. Τα ζητήματα που αφορούν οι τρεις Συνθήκες είναι αλληλένδετα. Ειδικά κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ερημοποίηση και τη βιοποικιλότητα. Οι Γραμματείς των τριών Συμβάσεων συνεργάζονται και λαμβάνουν μέτρα για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων για την επίτευξη κοινής προόδου.
Ειδικό Ταμείο για την Κλιματική Αλλαγή
(Special Climate Change Fund – SCCF)
Το SCCF ιδρύθηκε για να χρηματοδοτήσει έργα που σχετίζονται με την προσαρμογή, με τη μεταφορά τεχνολογίας και ανάπτυξη ικανοτήτων , με την ενέργεια, τις μεταφορές, τη βιομηχανία, τη γεωργία, τη δασοκομία και τη διαχείριση αποβλήτων και με την οικονομική διαφοροποίηση. Το ταμείο αυτό θα πρέπει να συμπληρώνει άλλους μηχανισμούς χρηματοδότησης για την εφαρμογή της UNFCCC. Η Παγκόσμια Διευκόλυνση για το Περιβάλλον (GEF), ως η οντότητα που διαχειρίζεται τον χρηματοδοτικό μηχανισμό της Σύμβασης, έχει αναλάβει να διαχειρίζεται αυτό το ταμείο.
Δευτερογενείς επιπτώσεις ή μεταφερόμενες επιπτώσεις
(Spill–over effects)
Οι επιπτώσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες που προκαλούνται από ενέργειες των ανεπτυγμένων χωρών για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Για παράδειγμα, οι μειώσεις των εκπομπών στις ανεπτυγμένες χώρες θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση για πετρέλαιο και συνεπώς τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, οδηγώντας σε μεγαλύτερη χρήση του πετρελαίου και μεγαλύτερες εκπομπές στις αναπτυσσόμενες χώρες, αντισταθμίζοντας εν μέρει τις αρχικές περικοπές. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις είναι ότι η πλήρης εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Κιότο μπορεί να οδηγήσει σε μεταφορά του 5 έως 20% των μειώσεων των εκπομπών στις βιομηχανικές χώρες σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Αειφορική ανάπτυξη
(Sustainable development)
Η ανάπτυξη που καλύπτει τις σημερινές ανάγκες χωρίς να επιβαρύνει την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες.
UN
United Nations.
Ηνωμένα Έθνη
UNCCD
United Nations Convention to Combat Desertification.
Διάσκεψη για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης των Ηνωμένων Εθνών
UNCED
United Nations Conference on Environment and Development.
Συνέδριο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών
UNCTAD
United Nations Conference on Trade and Development.
Συνέδριο για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών
UNDP
United Nations Development Programme.
Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών
UNECE
United Nations Economic Commission for Europe.
Οικονομική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη
UNEP
United Nations Environment Programme.
Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον
UNFCCC
United Nations Framework Convention on Climate Change.
Σύμβαση – πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή
UNIDO
United Nations Industrial Development Organization.
Οργανισμός Βιομηχανικής Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών
Τρωτότητα
(Vulnerability)
Ο βαθμός στον οποίο ένα σύστημα είναι ευάλωτο ή ανίκανο να αντιμετωπίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής μεταβλητότητας και των ακραίων φαινομένων. Η τρωτότητα είναι συνάρτηση του χαρακτήρα, του μεγέθους και του ρυθμού της κλιματικής διακύμανσης στην οποία εκτίθεται ένα σύστημα, της ευαισθησίας του και της προσαρμοστικής του ικανότητας.
WCC
World Climate Conference.
Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα
WEOG
Western European and Others Group (United Nations regional group).
Δυτικοευρωπαϊκές και Άλλες Ομάδες (των Ηνωμένων Εθνών)
WHO
World Health Organization.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
WMO
World Meteorological Organization.
Παγκόσμιος Μετεωρολογικός οργανισμός
WSSD
World Summit on Sustainable Development.
Παγκόσμια διάσκεψη κορυφής για τη βιώσιμη ανάπτυξη
WTO
World Trade Organization.
Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου
