Ήδη κλείσαμε το πρώτο δεκαήμερο εφαρμογής της νέας νομοθεσίας για την μείωση χρήσης πλαστικής σακούλας. Φαίνεται ότι η Ελληνική κοινωνία κατανοεί την αναγκαιότητα του μέτρου και συμμετέχει στις προσπάθειες να μειωθεί η άσκοπη χρήση πλαστικής σακούλας. Κάποια σημαντικά σημεία:

Συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος. Η ΕΕΠΦ χαιρετίζει αυτό το μικρό, πρώτο βήμα που πρέπει όλοι μαζί να κάνουμε, όχι επειδή μας υποχρεώνει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία αλλά επειδή πρέπει να διαφυλάξουμε το φυσικό περιβάλλον και κυρίως τις θάλασσες που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στη ρύπανση από πλαστικά. Θεωρούμε ότι με σωστή ενημέρωση και ελάχιστο κόπο ή κόστος μπορούμε να συνδράμουμε στην μείωση της άσκοπης χρήσης πλαστικής σακούλας και εν τέλει στην προστασία του περιβάλλοντος.

Οι θάλασσές μας απειλούνται σοβαρά. Οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι ήδη ένα στα δύο απορρίμματα [1] που βρίσκονται στους βυθούς των ελληνικών θαλασσών είναι πλαστικές σακούλες, όχι απλά αντιαισθητικές αλλά και πολύ επικίνδυνες για την θαλάσσια πανίδα. Επιπλέον, η διάσπασή τους σε μικρότερα κομμάτια [2] έχει σαν αποτέλεσμα να μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα, αλλά και να απορροφούν και μεταφέρουν σε μεγάλες αποστάσεις επικίνδυνους οργανικούς ρύπους. Αν δεν λάβουμε μέτρα, το 2050 προβλέπεται ότι στις θάλασσες θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά από ψάρια [3].

Αρνητική πρωτιά της Ελλάδας στην πλαστική σακούλα. Η πλαστική σακούλα από τη δεκαετία του 1950 που πρωτοεμφανίστηκε μέχρι τώρα έχει γίνει αναπόσπαστο τμήμα της σύγχρονης ζωής. Ειδικά στην Ελλάδα, το 2017 καταναλώσαμε 4,3 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες [4]. Αυτό αντιστοιχεί σε κατά κεφαλήν χρήση πλαστικής σακούλας 400 σακούλες/ έτος – μία από τις μεγαλύτερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  

Το μέτρο είναι αποτελεσματικό. Η απαγόρευση της δωρεάν διάθεσης πλαστικής σακούλας μεταφοράς, αν και φαίνεται πολύ απλό μέτρο, σε άλλες χώρες που έχει εφαρμοστεί έχει ήδη αποφέρει μεγάλη μείωση της χρήσης της. Για την Ελλάδα αναμένεται η κατά κεφαλήν χρήση να πέσει στις 90 σακούλες/ έτος το 2019 και στις 40 σακούλες/ έτος το 2025 αν εφαρμοστεί σωστά το μέτρο.

Ερωτήσεις και απαντήσεις για την κατανόηση του μέτρου. Τις πρώτες μέρες της εφαρμογής του μέτρου κάποιοι συμπολίτες μας αντιμετώπισαν δυσκολίες στην κατανόησή του. Άλλοι το αντιμετώπισαν με δυσπιστία ως νέα φορολόγηση, παρότι η επιβάρυνση στις πλαστικές σακούλες αποτελεί ανταποδοτικό περιβαλλοντικό τέλος, και όχι φόρο, και αποδίδεται στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης. Ερμηνευτικές ερωταπαντήσεις σχετικά με την αναγκαιότητα, την αποτελεσματικότητα και τον τρόπο εφαρμογής του μέτρου, μπορεί να βρει κανείς στον χρήσιμο πίνακα του ΙΕΛΚΑ [5], που επισυνάπτεται.

Τα επόμενα βήματα. Η ΕΕΠΦ πιστεύει ότι η κατανόηση και υιοθέτηση του μέτρου από όλους μας είναι ένα πολύ μικρό πρώτο βήμα για την μείωση της πλαστικής σακούλας. Πρέπει όμως να ακολουθηθεί από επόμενα βήματα, όπως η σταδιακή αύξηση του τέλους και εν τέλει η απαγόρευση της πλαστικής σακούλας, δράσεις για την μείωση των πλαστικών συσκευασιών μίας χρήσης (όπως δοχείων καφέ, που ήδη έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται σε άλλες χώρες), απαγόρευση των επικίνδυνων μικροπλαστικών (microbeads), επανάχρηση συσκευασιών, αποτελεσματική ανακύκλωση, και πολλά άλλα.

Πρότυπες δράσεις για καθαρές ακτές. Οι θάλασσες και οι ακτές της Ελλάδας που την κάνουν μοναδική στον κόσμο οφείλουν την προσοχή και φροντίδα μας. Ένα έμπρακτο βήμα για τον καθαρισμό αλλά κυρίως για την ευαισθητοποίηση των νέων και των επισκεπτών, ήταν η εκστρατεία Blue Flag Mediterranean Week που διοργανώθηκε τον Ιούλιο 2017 σε όλες τις χώρες της Μεσογείου που υλοποιούν το Πρόγραμμα  «Γαλάζια Σημαία» [6].  Με το μήνυμα “Caring for the sea that unites us!” διοργανώθηκαν δράσεις καθαρισμού σε 13 χώρες. Η ΕΕΠΦ σε συνεργασία με τους διαχειριστές των βραβευμένων με Γαλάζια Σημαία ακτών και μαρινών έκανε καθαρισμούς σε 34 ακτές και μαρίνες. Μία μικρή επιτυχία ήταν ότι στην Ελλάδα ήμασταν οι πρώτοι σε αριθμό δράσεων σε όλη τη Μεσόγειο. Η συμβολική αυτή δράση είχε μεγάλη επιτυχία και θα επαναληφθεί το 2018.

Δεν πρέπει να εφησυχάζουμε. Η τεράστια ακτογραμμή της Ελλάδας, και η πλούσια βιοποικιλότητα των θαλασσών της, μας φορτώνουν με μεγαλύτερη ευθύνη συγκριτικά με άλλες χώρες. Οι προσπάθειες για την μείωση της πλαστικής σακούλας είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε. Τώρα ξεκινάμε.  

[1]  Έργο LIFE Debag http://www.lifedebag.eu/?page_id=613

[2] http://www.ert.gr/eidiseis/evzoia/perivallon/ta-plastika-tha-xepernoun-t…

[3] Ίδρυμα Ellen McArthur  https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/EllenMacArthur…

[4] http://www.economy365.gr/article/39629/ti-kanei-o-ellinas-me-400-plastik…

[5] ΙΕΛΚΑ http://www.ielka.gr/?p=2323

[6] Γαλάζια Σημαία https://www.blueflag.gr/

(Φωτό: Positive Change for Marine Life)