18 Ιουνίου 2020
Στο πλαίσιο της σημερινής τηλεδιάσκεψης με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Greenpeace και WWF Ελλάς επισημαίνουν τη σταθερή τους θέση υπέρ του διαλόγου και της γόνιμης ανταλλαγής απόψεων.
Σημειώνουν ωστόσο την αδήριτη ανάγκη για επανακαθορισμό, εκ μέρους του υπουργείου, του πλαισίου διαλόγου με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, στη βάση μιας έγκαιρης ενημέρωσης για την ημερομηνία των συναντήσεων, καθώς και συνδιαμόρφωσης της ημερήσιας διάταξης.
Θεμελιώδης προϋπόθεση προκειμένου ο διάλογος μεταξύ ΥΠΕΝ και περιβαλλοντικών οργανώσεων να είναι αποδοτικός και ουσιαστικός είναι η συμπερίληψη της θωράκισης του φυσικού μας πλούτου μεταξύ των κορυφαίων επιδιώξεων της κυβερνητικής πολιτικής.
Ειδικότερα σε σχέση με τον νέο νόμο 4685/2020, του οποίου η ψήφιση δικαιολογημένα αποτέλεσε έναυσμα για μεγάλες αντιδράσεις, οι οργανώσεις τονίζουν ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν οποιεσδήποτε απόψεις κατατέθηκαν από περιβαλλοντικές οργανώσεις ή κινήσεις, ειδικά κατά το μέρος που αφορά τις προστατευόμενες περιοχές, την περιβαλλοντική αδειοδότηση και την κοινωνική συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ενώ οι διαμαρτυρίες και οι κινητοποιήσεις για την ακύρωση ή ριζική τροποποίηση του νόμου συνεχίζονται, οι οργανώσεις καλούν το υπουργείο να λάβει σοβαρά υπόψη στους μελλοντικούς σχεδιασμούς του το πλατύ κοινωνικό αίτημα για αποτελεσματική προστασία της φύσης και να δώσει χώρο για ουσιαστικό διάλογο και συμμετοχή.
Παράλληλα, οι οργανώσεις τονίζουν ότι μεγάλη ανησυχία προκύπτει από την πρόσφατη ψήφιση νέου τουριστικού νόμου που εισάγει μια σειρά από περιβαλλοντικά πτωχευτικές διατάξεις που επιδεινώνουν το ήδη προβληματικό καθεστώς προστασίας της παράκτιας και παρόχθιας ζώνης, ενώ αποδυναμώνουν και το πλαίσιο επιβολής κυρώσεων σε ιδιοκτήτες αυθαιρέτων σε αιγιαλούς και παραλίες. Τα τελευταία χρόνια, οι οργανώσεις έχουν δώσει μάχες για την αναχαίτιση πολλών νομοθετικών πρωτοβουλιών που υποβαθμίζουν το πλαίσιο προστασίας των ακτών – είναι καιρός η ζώνη του αιγιαλού, της παραλίας και των οχθών ποταμών και λιμνών να αποτελέσουν κυβερνητική προτεραιότητα για προστασία ως φυσικές υποδομές διασφάλισης της ποιότητας ζωής, της δημόσιας υγείας, αλλά και θωράκισης από ακραία κλιματικά φαινόμενα.
Δεδομένων των μεγάλων μεταβολών και της επιδείνωσης του θεσμικού πλαισίου προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια και με δεδομένη την εκκρεμότητα ολοκλήρωσης των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών και των προεδρικών διαταγμάτων προστασίας των περιοχών Natura, οι οργανώσεις κρίνουν αναγκαία την οριζόντια αναστολή των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης όλων των έργων που κατατάσσονται σύμφωνα με το ισχύον νομικό καθεστώς στην αδειοδοτική κατηγορία Α και χωροθετούνται σε περιοχές Natura 2000, μέχρι να εκδοθούν τα προεδρικά διατάγματα.
Σε σχέση με το χωροταξικό νομοσχέδιο που ετοιμάζεται, οι οργανώσεις καλούν το υπουργείο να μην προχωρήσει σε σημειακές ή φωτογραφικές δια νόμου τροποποιήσεις των ισχυόντων χωροταξικών πλαισίων (περιφερειακών και ειδικών), αλλά να δρομολογήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες αξιολόγησης της εφαρμογής τους και αναθεώρησης μέσα από ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης. Επισημαίνουν επίσης ότι ειδικά μετά την κρίση της πανδημίας είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη για ανάδειξη της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος ως εθνικής προτεραιότητας που διαπερνά κάθε τομεακή πολιτική με χωρική διάσταση που επηρεάζει φυσικά οικοσυστήματα – η προστασία της φύσης αποτελεί κορυφαίο ζήτημα προστασίας της δημόσιας υγείας.
Εν όψει της κατάθεσης νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση της οδηγίας 2019/904, οι οργανώσεις καλούν το υπουργείο να δώσει έμφαση στην επαναχρησιμοποίηση έναντι των προϊόντων μιας χρήσης και να ορίσει φιλόδοξους στόχους μείωσης της κατανάλωσης πλαστικών μιας χρήσης. Θεωρούν επίσης απαραίτητο να αναλάβουν οι παραγωγοί το πραγματικό κόστος της ρύπανσης που προκαλούν τα πλαστικά προϊόντα και να υποχρεωθούν σε καταβολή εισφορών ανάλογα με την ανακυκλωσιμότητα και επαναδιορθωσιμότητα των προϊόντων που τοποθετούν στην αγορά. Επισημαίνουν επίσης ότι είναι απαραίτητο να αλλάξει η σήμανση στα πλαστικά, ώστε να είναι σαφές στους πολίτες τι ανακυκλώνεται και τι όχι. Τονίζουν επίσης ότι η ανάκτηση ενέργειας μέσα από την καύση δεν έχει καμία σχέση με την κυκλική οικονομία.
Τέλος, ειδικά επί της διαδικασίας συναντήσεων με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν ότι κάθε ουσιαστική συζήτηση και διαβούλευση προϋποθέτει εκ των προτέρων κοινοποίηση των σχεδίων νόμων ή πολιτικών που τίθενται σε συζήτηση. Προϋποθέτει επίσης ουσιαστική συζήτηση επί των σημείων που τίθενται.
Οι οργανώσεις που συνυπογράφουν την κοινή τοποθέτηση, επιφυλάσσονται για ειδικότερες προτάσεις και παρεμβάσεις για τα παραπάνω θέματα.
