Είναι το απειλούμενο ενδημικό φυτό της Κρήτης που φυτρώνει άγριο μόνο στους γκρεμούς της από το επίπεδο της θάλασσας ως τα 1800 μ. Επειδή μειώνονται δραματικά οι πληθυσμοί του λόγω της υπερσυλλογής του, προστατεύεται από ελληνικές και ευρωπαϊκές νομοθεσίες και συμβάσεις. Μάλιστα θεωρείται είδος σε προτεραιότητα για προστασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με την οδηγία 92/43 ΕΟΚ. Έχει πλήθος ονομάτων που κάποια φανερώνουν και τις ιαματικές του ιδιότητες (δίκταμος, έρωντας, σταθόρι, βουνόχορτο, μαλλιαρόχορτο, αδίχταμος, ατίταμος, τίταμος, στοματόχορτο, σταματόχορτο, στομαχόχορτο, σταθόρι).
ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ -ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι αρχαίοι Μινωίτες το γνώριζαν και το χρησιμοποιούσαν σε γυναικολογικές περιπτώσεις, ενώ το εκθειάζουν για την φαρμακευτική του δράση πάνω από 20 συγγραφείς της αρχαιότητας, με το όνομα «Δίκταμνον» (το).
Ο ίδιος ο Αριστοτέλης (Περί ζώων ιστορίαν, ΧΙΙΙ.6) αναφέρει ότι όταν τα αγριοκάτσικα του Ψηλορείτη δέχονταν τα δηλητηριασμένα βέλη των κυνηγών, έτρωγαν δίκταμο και έτσι απέβαλαν τα βέλη και έκλειναν οι πληγές τους. Ενώ ο Βιργίλιος στην Αινειάδα του βάζει την Αφροδίτη να μαζέψει η ίδια δίκταμο για να θεραπεύσει τον πληγωμένο γιό της Αινεία.
Το έλεγαν κι «ωκυτόκιον» (ωκύς = ταχύς και τόκος = τοκετός) επειδή προκαλούσε γρήγορο τοκετό. Έτσι ήταν αφιερωμένο σε όλες τις σχετικές θεές, όπως στην Άρτεμη λοχεία οπότε το έλεγαν και αρτεμίδιο, στην Ήρα που ήταν προστάτης των εγκύων και στην Ειλείθυια, δευτερεύουσα θεά της γέννας και των πόνων του τοκετού.
Κατά το Μεσαίωνα λεγόταν «έρωντας», γιατί ο νέος που ήθελε να εκφράσει τον έρωτά του σε μια νέα, έπρεπε να σκαρφαλώσει στους γκρεμούς για να μαζέψει και να της προσφέρει ανθοδέσμη με δίκταμο.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
Ο πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.) το χρησιμοποιούσε εσωτερικώς ως εμμηναγωγό, προς διευκόλυνση της κύησης και της αποβολής του πλακούντα κατά τους τοκετούς, ως ωκυτόκιον και γενικά για τις γυναικείες παθήσεις. Επίσης για τη χολή και τους πνεύμονες. Εξωτερικώς προς επούλωση πληγών και διάλυση οιδημάτων και αποστημάτων με μορφή καταπλασμάτων.
Από την αρχαιότητα θεωρείτο πανάκεια. Το έγχυμα ή βάμμα του υπέργειου τμήματός του αποτελούσε φάρμακο για την αντιμετώπιση προβλημάτων του πεπτικού συστήματος, της σπλήνας, των ρευματικών και αρθριτικών, της μήτρας αλλά και της δυστοκίας, ενώ χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα ως παυσίπονο και επουλωτικό (με τη μορφή καταπλασμάτων). Από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων τα υπέργεια τμήματά του θεωρούνται παραδοσιακής χρήσης φυτικό φάρμακο σε περιπτώσεις βήχα, σε ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές και σε ήπια δερματικά προβλήματα.
ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
Το δίκταμο χρησιμοποιείται ως απλό ρόφημα (έγχυμα ή αφέψημα) μόνο του ή με άλλα βότανα, αλλά και στην ποτοποιία (για παρασκευή βενεδικτίνης, Martini κ.λπ.)
Αξιοποιείται σε μεσογειακούς κήπους και κυρίως βραχόκηπους ως καλλωπιστικό φυτό.
Χρησιμοποιείται επίσης στην αρωματοποιία.
Αντενδείξεις και ανεπιθύμητες ενέργειες: Δεν συνιστάται σε άτομα κάτω των 18 ετών
